โครงสร้างพื้นฐานองค์การธุรกิจ

ตัวอย่าง การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกองค์กรที่มีต่อ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชในปัจจุบันถึงอนาคต ได้รับผลกระทบจากสภาพแวดล้อมภายนอกองค์การระดับมหภาคซึ่งมี 4 ด้านอย่างไรบ้าง 

การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกองค์กรซึ่งก็คือมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชในระดับมหภาคหลักนิยมทั่วไป คือใช้หลักที่เรียกกันว่า “PEST Analysis” หรือ “STEP Analysis”แบ่งเป็น 4 ด้านดังนี้

1. Political and Legal – การเมืองและกฏหมาย :เนื่องจากมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เป็นมหาวิทยาลัยแบบเปิดถึงแม้ว่าจะมีรายได้จากการลงทะเบียนของนักศึกษา แต่กระนั้นทางมหาวิทยาลัยมีค่าใช้จ่ายที่จำเป็นจำนวนมากเช่นค่าจ้างหรือเงินเดือนอาจารย์ เจ้าหน้าที่ และบุคลากร ที่เกี่ยวข้อง รวมถึงค่าใช้จ่ายอื่นๆเช่นค่าผลิตสื่อการสอน ค่าใช้จ่ายในการบริหารงานของมหาวิทยาลัยดังนั้นจึงจำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนทางด้านงบประมาณเพิ่มเติมจากทางรัฐบาล ตามนโยบายการส่งเสริมการศึกษาให้กับประชาชนอย่างทั่วถึง รวมถึงสถานะของตัวมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ว่าอยู่ภายใต้กฎหมายฉบับใด ซึ่งส่งผลโดยตรงกับทิศทางการบริหารมหาวิทยาลัยนั้นเอง

การวิเคราะห์นโยบายและกฎเกณฑ์ต่างๆ ของภาครัฐ ที่น่าจะมีผลทั้งในเชิงบวกและเชิงลบต่อการดำเนินงานขององค์กร เช่น) ประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการเมืองที่อาจส่งผลกระทบต่อองค์การอาทิทุนสนับสนุนจากรัฐบาลกลุ่มคนในระดับท้องถิ่น ชาติและนานาชาติที่อาจมีอิทธิผลต่อการกา หนดนโยบายของรัฐบาล สงคราม ความขัดแย้งหรือการก่อการร้ายการเปลี่ยนแปลงภายในรัฐบาลนโยบายการเมืองภายในประเทศความสัมพันธ์ทางการเมืองระหว่างประเทศฯลฯ

- นโยบายของรัฐบาล แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กฎหมาย  มติคณะรัฐมนตรี และกฎระเบียบต่างๆว่ามีผล หรือส่งผลกระทบต่อมหาวิทยาลัยทั้งทางตรงและทางอ้อมอย่างไรบ้าง

-       ความมั่นคงของรัฐบาลรวมถึงเสถียรภาพของการเมืองการปกครองเพราะย่อมส่งผลโดยตรงกับนโยบายทางด้านการศึกษา

-       บทบาทของกลุ่มผลประโยชน์และกลุ่มพลังทางการเมืองว่ามีการเคลื่อนไหวอย่างไร มีผลกระทบต่อความมั่นคงทางการเมือง

-       ความขัดแย้งและความรุนแรงทางการเมืองมีผลกระทบต่อนโยบาลรัฐบาลและทางด้านสังคมและเศรษฐกิจ

-       พฤติกรรมทางการเมืองกลุ่มผู้มีอิทธิพล / เครือข่ายต่างๆจะมีผลกระทบต่อ รัฐบาล เศรษฐกิจ และสังคมในวงกว้างเช่นเดียวกัน

2. Economic – เศรษฐกิจ : เศษฐกิจของประเทศ หรือ ของโลก ย่อมส่งผลกระทบต่อการเรียนการสอนของทางมหาวิทยาลัย เช่น หากช่วงไหนเศษฐกิจไม่ดี นักศึกษาที่กำลังตัดสินใจเข้าศึกษากับทางมหาวิทยาลัยอาจจำเป็นต้องเลื่อนออกไปเนื่องจากอาจจะประสบปัญหาค่าใช้จ่ายในการเรียน ทั้งค่าลงทะเบียน ค่าสื่อการเรียน และค่าใช้จ่ายอื่นๆที่จำเป็นทำให้จำเป็นต้องเลื่อนการศึกษาออกไปก่อน

ระบบเศรษฐกิจทั้งในและระหว่างประเทศที่เกี่ยวกับการดำเนินงานขององค์กรหรือมหาวิทยาลัย อาทิ

-       อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจหากมีการขยายตัวแสดงว่าเศรษฐกิจมีการเจริญเติบโตส่งผลต่อการจับจ่ายใช้สอย หากนักศึกษาหรือผู้ปกครอง มีภาวะเศรษฐกิจที่ดี ทำให้มีศักยภาพในการเรียนหรือศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยได้อย่างแน่นอน

-       ผลผลิตมวลรวมในประเทศหรือ GDP เป็นปัจจัยบ่งชี้สภาวะเศรษฐกิจอีกตัวหนึ่งซึ่งแสดงแนวโน้มของการผลิตในภาคต่างๆที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจว่าดีหรือไม่ดีและส่งผลต่อการศึกษาเช่นเดียวกัน

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจ

-       การค้าระหว่างประเทศและดุลการชำระเงิน

-       อัตราดอกเบี้ยและอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ

-       อัตราการว่างงาน

-       ภาวะการจ้างงานและค่าแรง

-       การลงทุนภาคเอกชน

-       อัตราเพิ่มของระดับราคาและดัชนีราคา

-       ราคาน้ำมันดิบ

-       ภาษีอากรและการใช้จ่ายของรัฐบาล

-       หนี้สาธารณะ เงินคงคลัง

-       การเงินการธนาคาร

-       สภาพปัญหาของสาขาการพัฒนา / บริการ

ประเด็นที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจที่อาจส่งผลกระทบต่อองค์การอาทิภาวะเศรษฐกิจปัจจุบันภายในประเทศที่ตั้งขององค์การแนวโน้ม เศรษฐกิจภายในและต่างประเทศ ประเด็นทั่ว ๆ ไป เกี่ยวกับการจัดเก็บภาษีอัตราดอกเบี้ยอัตราแลกเปลี่ยน และ ภาวะเงินเฟ้อเหล่านี้ล้วนเกี่ยวข้องและส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและอาจจะส่งผลกระทบต่อองค์กรหรือมหาวิทยาลัย

3. Social and Culture – สังคมและวัฒนธรรม : เรื่องราวต่างๆ ในสังคมที่เกิดขึ้นและเปลี่ยนแปลงไป เช่น   เป็นการวิเคราะห์สภาวะทางสังคมและวัฒนธรรม ซึ่งหมายถึงโครงสร้างทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานขององค์กร อาทิ

-       ระดับการศึกษาและอัตราการรู้หนังสือของประชากร

-       จำนวนประชากร โครงสร้างของประชากร

-       ขนบธรรมเนียมประเพณี ความเชื่อ ค่านิยมและวัฒนธรรม

-       แบบแผนการดำเนินชีวิตและพฤติกรรม การประกอบอาชีพ

-       คุณภาพชีวิต

-       ลักษณะของชุมชน และการตั้งถิ่นฐาน

-       การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

-       การกระจายรายได้และความเป็นธรรมในสังคม

-       สภาพของบ้านเมืองและลักษณะทางภูมิศาสตร์

-       โครงสร้างพื้นฐาน ระบบสาธารณูปโภค สาธารณูปการ

-       การคมนาคมและการติดต่อสื่อสาร

-       ระบบนิเวศน์และสิ่งแวดล้อม

            แน่นอนว่า โครงสร้างทางสังคมเหล่านี้ย่อมส่งผลกระทบต่อนักศึกษาและบุคลากรทางการศึกษา ของมหาวิทยาลัยอย่างแน่นอน

4. Technology – เทคโนโลยี : เทคโนโลยีนั้นเปรียบเสมือนดาบ 2 คม มีทั้งด้านดีและด้านร้าย หรือในปัจจุบันนั้นผู้คนเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้มากขึ้น ซึ่งก็อาจจะเป็นช่องทางการศึกษาที่กำลังขยายตัวเพิ่มมากขึ้นด้วย (E-Learning) หรือแม้แต่การใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ (Social Networking) เป็นช่องทางในการติดต่อสื่อสารระหว่างมหาวิทยาลัยและนักศึกษาแทนรูปแบบเดิมเช่นจดหมายเป็นต้น

            การเปลี่ยนแปลงด้านเทคโนโลยีนี้จะมีผลต่อการดำเนินงาน เช่น การผลิตคิดค้นเทคโนโลยีต่าง ๆ ความรู้และวิทยาการแขนงต่าง ๆ การใช้เทคโนโลยีเพื่อการสื่อสาร การแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างองค์กร ซึ่งก็คือมหาวิทยาลัย และนักศึกษารวมถึงความก้าวหน้าในการวิจัยและพัฒนาในสาขาที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการเสริมสร้างประสิทธิภาพการผลิตและการให้บริการโดยใช้อุปกรณ์อัตโนมัติต่าง ๆ การเรียนการสอนผ่านระบบการศึกษาทางไกล แบบ(E-Learning) การถ่ายทอดสื่อการเรียนการสอนหรือมีเดียอื่น ๆผ่านช่องทางอินเตอร์เน็ตทำให้สามารถถ่ายทอดความรู้และทักษะได้อย่างรวดเร็ว สะดวก และทั่วถึงอีกด้วย

ประเด็นที่เกี่ยวข้องกับ เทคโนโลยีที่อาจส่งผลกระทบต่อองค์การอาทิเทคโนโลยีที่องค์การใช้ในการผลิตและบริการจาก เป็นต้องพัฒนาปรับปรุงหรือไม่และผลกระทบของเทคโนโลยีใหม่ๆ ต่อกระบวนการผลิต กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับ เทคโนโลยีสัญญาอนุญาตสิทธิบัตร ทรัพย์สินทางปัญญา นวัตกรรมทางเทคโนโลยีการประดิษฐ์และการค้นพบใหม่ๆ แหล่งพลังงานและเชื้อเพลิงใหม่ที่สามารถใช้ในการผลิตและบริการ ความก้าวหน้าของอินเทอร์เน็ตและเครือข่ายการสื่อสารฯลฯ

อีก 2 ข้อที่มีความเกี่ยวข้องกันกับทางองค์กรได้แก่

5. Demography – ประชากรศาสตร์ : ประชากรศาสตร์นั้นคือเรื่องราวต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับประชากร เช่น การเปลี่ยนโครงสร้างประชากร การเปลี่ยนโครงสร้างครอบครัว การย้ายถิ่นฐาน เป็นต้น ซึ่งสิ่งเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อองค์กร ซึ่งก็คือมหาวิทยาลัย เพราะประชากรผู้เรียน หรือนักศึกษา จะได้รับผลจากปัจจัยต่างๆขั้นต้น เช่นหากมีการย้ายถิ่นฐาน การเปลี่ยนโครงสร้างครอบครัว อาจจะทำให้ต้องรับผิดชอบในชีวิตส่วนตัวมากขึ้นจนส่งผลกระทบต่อการศึกษาในมหาวิทยาลัยได้นั่นเอง

6. Nature – ธรรมชาติ : ธรรมชาติเป็นสิ่งที่เราไม่อาจจะคาดเดาได้ และส่งผลกระทบต่อองค์กรได้เช่นกัน ซึ่งบางส่วนอาจจะส่งผลกระทบต่อองค์กรหรือมหาวิทยาลัยในช่วงเวลาสั้นๆ เช่น ฝนตก น้ำท่วม รถติด หรือบางส่วนอาจส่งผลกระทบได้ในระยะยาว เช่น น้ำเสียที่สะสมเป็นระยะเวลานาน ๆ หรือการที่ทางมหาวิทยาลัยมีพื้นที่ที่จำกัด การอยู่ในพื้นที่ที่ราบลุ่มมีระดับพื้นต่ำกว่าพื้นที่โดยรอบ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อองค์กรหรือมหาวิทยาลัยได้ในระยะยาวได้เช่นกัน

ที่มา:1.มณีรัตน์ สุวรรณวารี https://www.gotoknow.org/posts/460465

2.สุนีย์ วรรธนโกมล,ธานินทร์ ศิลป์จาร http://www.bus.rmutt.ac.th/journal/pdf/vol5-no1-05.pdf

        3. http://elearning.bu.ac.th/mua/course/mk212/ch2.htm

        4.http://marketingthai.blogspot.com/2012/05/macroenvironment.html

        5.อาจารย์ ดร. กุลชลี จงเจริญhttp://edu.stou.ac.th/EDU/UploadedFile/23723_6.pdf